25 november 2014 - De zorg raakt ons allemaal. Uiteindelijk. En hoe beter de zorg wordt, hoe eerder en langer hij ons blijft raken. Dat lijkt een paradox, maar de toekomst van de zorg zal er uiteindelijk voor zorgen dat we de gezondheid van ons lichaam even vaak zullen gaan checken als onze e-mail en dat onze levensverwachting nog veel verder zal stijgen. Waar geneeskunde vroeger nog tovenarij leek (in de oudheid werden de eerste geneeskundigen letterlijk vereerd om hun bovennatuurlijke krachten) wordt het in de toekomst mogelijk om thuis zelfstandig toegang, inzicht, advies en medicatie te krijgen met betrekking tot onze eigen gezondheid. Een biljoenenmarkt waar grote spelers uit alle markten de komende jaren bovenop zullen duiken.

Lucien Engelen (Directeur Radboud REshape Innovation Center) en Jeroen Tas (CEO Healthcare Informatics, Solutions and Services, Philips) hebben het over de de toekomst van ‘personal health’ en de transitie die er gemaakt moet worden.

Van zorg centraal naar patiënt centraal
De eerste shift die gaat komen is een markt waar de consument zelf centraal zal staan in plaats van het netwerk van zorgverleners. We zijn op weg naar een markt waarin de consument actief betrokken is bij zijn eigen gezondheid. En waar de patiënt centraal zal staan bij de ontwikkeling van nieuwe diensten die steeds meer zullen voldoen aan de specifieke wensen van verschillende mensen. Ook de directe ring rondom de patiënt (van verzorgers tot wearables tot insideables) zal een steeds belangrijkere plek innemen.

Van moment opnames naar ‘health continuum’
Waar we vroeger oostindisch doof waren voor onze gezondheid en pas naar de dokter gingen als er een probleem ontdekt werd, zal de zorg in de toekomst een steeds meer continu, actief en preventief karakter krijgen. Dit is simpelweg omdat we als consument overal en altijd toegang en inzicht kunnen en daarmee willen hebben tot specialistische zorg. Op dit moment al kunnen onze directe familie en specialisten (wereldwijd) via een digitale pleister met ons meekijken, zodat zaken als een hartaanval met een nauwkeurigheid van 2 dagen van tevoren al voorspeld kunnen worden. Stel je voor wat een vrijheid en gevoel van zekerheid dit geeft aan chronische patiënten (en hun familie). En stel je eens wat voor kostenbesparing dit kan opleveren voor verzekeringsmaatschappijen.

Van een lokale naar een wereldwijde aanpak
De echte doorbraak zal gerealiseerd worden door grote multinationale spelers, die middels een wereldwijd netwerk zorginstellingen zullen verbinden met de patiënten thuis. Afstanden tussen zorginstellingen en patiënten zullen steeds groter worden. De nieuwe internationale concurrentie zal ervoor zorgen dat er een paar grote en zeer specialistische spelers op het gebied van zorg en geneeskunde zullen overblijven, die een steeds groter aantal patiënten zullen gaan bedienen.

Van een versnipperde analoge naar een geïntegreerde digitale data infrastructuur
Nog steeds zijn we (gedeeltelijk) afhankelijk van papieren patiëntendossiers die verspreid liggen opgeslagen waardoor de verschillende zorginstellingen, zoals ziekenhuizen en tandartsen, naast hun eigen observaties weinig additionele informatie hebben over de patiënt. Stel je een toekomst voor waar specialisten direct toegang hebben tot de geschiedenis van al hun patiënten. Door al deze data slim te analyseren kunnen diagnoses steeds nauwkeuriger, sneller en op afstand uitgevoerd worden. De gecompliceerde diagnoses die Dr. Gregory House (in de medische dramaserie) voorgeschoteld krijgt, zullen in de toekomst door een kind van vijf met een smartwatch opgelost kunnen worden.

Maar er zijn ook nog veel barrières te overwinnen
Volgens Roland Friele, Adjunct-directeur van NIVEL, is er nog een lange weg te gaan. De huidige organisaties en netwerken zijn (nog) niet ingesteld op de grote veranderingen die gaan volgen.

1. Integratie van systemen
Ten eerste zullen de versnipperde en vaak nog analoge systemen geïntegreerd moeten worden. Nu gebruiken huisartsen, ziekenhuizen en andere zorginstellingen hun eigen gesloten systemen. Met komende ontsluiting zullen er afspraken gemaakt moeten worden over het eigendom van de data.

2. Afspraken en verantwoordelijkheden
Met gedeelde systemen worden ook de verantwoordelijkheden over de patiënt gedeeld. Nu is het ziekenhuis pas verantwoordelijk als de patiënt door de deur naar binnen komt lopen. Maar hoe zit dat in de toekomst wanneer patiënten door verschillende zorginstellingen via een gedeeld online platform geholpen zullen worden?

3. Financieringen en investeringen
De huidige zorginstellingen zullen in de toekomst te maken gaan krijgen met compleet andere verdienmodellen en er niet in alle gevallen op vooruit gaan. Kunnen we van hen verwachten om te investeren in hun eigen consolidatie? Ook vanuit de traditionele zorgverzekeringen valt weinig te verwachten, waardoor de echte veranderingen zullen moeten komen vanuit ‘disruptive start-ups’ en de grotere commerciële partijen als Philips, Apple, Samsung en Walmart.

4. Sociale en culturele barrières
Naast de technologische verandering komen er ook totaal andere problemen in beeld. De problemen rondom sociale acceptatie vanuit de samenleving zullen door vergrijzing en overbevolking alleen maar toenemen. Onze wereld en huidige samenleving is er totaal niet op voorbereid dat we allemaal 125 jaar oud worden.

De toekomst biedt daarnaast nog een andere paradox: door de geweldige gezondheidszorg worden we allemaal chronisch ziek. Want als geen enkele aandoening meer fataal zal zijn, zullen we allemaal veel langer door kunnen blijven leven. Een mooi streven, zolang de kwaliteit van leven maar gegarandeerd kan worden.

En zo zijn we teruggekomen bij het uiteindelijke doel van de zorg en geneeskunde, namelijk: de gegarandeerde kwaliteit van ons leven en de daarmee komende vrijheid om als mens ons leven zo prettig mogelijk door te brengen.

Klik op de afbeelding voor een vergroting

Auteur: Jules Prick,
Partner bij Koos, Service Design

Meer informatie n.a.v. deze bijeenkomst? Ga naar onze kennisbank 
voor de presentaties, foto's en content paper met tal van artikelen.