Zo vernieuw je je business model!

Tijden veranderen en organisaties moeten mee veranderen. Denk aan de opkomst van internet en sociale media en de grote invloed die beide hebben op hoe wij leven, werken en winkelen. Bedrijven moeten hun manier van werken, hun businessmodel, daar tijdig op aanpassen willen ze overleven. Zeker omdat nieuwkomers als Amazon, Airbnb, Skype, Spotify en SnappCarr de markt opschudden met innovatieve businessmodellen. Vernieuw je niet op tijd je businessmodel, dan ben je gedoemd te verdwijnen zoals Kodak, Free Record Shop, Polare en vele andere bedrijven overkwam.

Maar hoe doe je dat, hoe vernieuw je je businessmodel? Daarover schreven de drie consultants Yousri Mandour, Kris Bres en Dorien van der Heijden het boek ‘Zo vernieuw je je businessmodel!’.  Het boek bestaat uit drie delen en beslaat in totaal 250 pagina’s.

In deel 1 komt de theorie aan bod. De auteurs beschrijven daarin wat een businessmodel is en hoe je die kunt beschrijven en analyseren met behulp van verschillende managementmodellen zoals het Four-box Business Model van Johnson, het klantgestuurde businessmodel van Houtgraaf & Bekkers en het Business Model Canvas van Osterwalder. Als laatste komt het Businessmodelwiel van de auteurs aan bod. Dit model is opgebouwd uit vier kwadranten aan de hand waarvan je een businessmodel beschrijft: (1) doelgroep & relaties, (2) aanbod & kanalen, (3) verdienmodel en (4) bronnen & partners. De kracht van het Businessmodelwiel is dat het geen eendimensionaal model is. Het omvat namelijk drie dimensies van businessmodelinnovatie: (1) waardecreatie door interne optimalisatie, (2) waardecreatie in de keten en (3) waardecreatie in het netwerk.   

In deel 2 beschrijven de auteurs twaalf ‘routes’ voor businessmodelinnovatie. Je hebt immers vier kwadranten en drie dimensies die samen 12 manieren opleveren om je businessmodel vorm te geven. Zo biedt het nieuwe concept Vitamine & Zo een innovatief businessmodel op het snijvlak van doelgroep & relatie en waardecreatie door interne optimalisatie. Gereedschappenbedrijf Hilti innoveert op zijn beurt met een nieuw dienstverleningsconcept op het snijvlak van verdienmodel en waardecreatie in de keten. Proctor & Gamble tenslotte innoveerde op het snijvlak van bronnen & partners en waardecreatie in het netwerk met hun innovatieplatform Connect & Develop. Iedere route wordt in een vast format beschreven waarin de uitdaging, de oplossing, de gekozen route, en mogelijke risico en kansen aan bod komen. Met 150 pagina’s is dit verreweg het grootste deel.    

Deel 3 gaat over de realisatie van een nieuw businessmodel. Hierin passeren opvallend genoeg weer enkele ontwikkelingen de revue waarom bedrijven met businessmodelinnovatie aan de slag moeten. Daarna beschrijven de auteurs vijf krachten waarom organisaties moeite hebben met innovatie. Denk aan obstakels rondom bewustwording, externe gerichtheid, het daadwerkelijk ontwikkelen van een nieuw businessmodel en de  implementatie daarvan. Voor de ontwerpfase introduceren de auteur het ‘businessmodel one pager’ en een ‘lusten en lasten kaart’ voor prioritering van verschillende opties. Als laatste passeren in dit deel vijf belangrijke redenen de revue waarom het vaak niet lukt en enkele aanbevelingen voor het plan van aanpak en implementatie via de lean-startup methode. Dit laatste deel komt qua structuur en opbouw minder goed uit de verf.

Het boek kent twee gezichten. Aan de ene kant is het een goed boek om een aantal redenen. Het geeft het containerbegrip 'businessmodel' concreet handen en voeten. Het biedt een goede mix van theorie (12 manieren van businessmodelinnovatie) en praktijk (12 concrete praktijkvoorbeelden). Het bevat inspirerende vaak minder bekende praktijkvoorbeelden (in B2B en B2C, nationaal en internationaal) die aan de hand van het theoretisch kader geanalyseerd en besproken worden, met voor- en nadelen. Het is vlot geschreven met duidelijk leesbare figuren. Anderzijds is het een minder goed boek. Want de hoe-vraag vraag wordt in het boek niet echt beantwoord. Daarvoor is deel 3 te mager uitgewerkt. Dit terwijl de auteurs in het voorwoord aangeven met dit boek die hoe-vraag beter te willen beantwoorden. Nog een aandachtspuntje. Dit boek is een gewijzigde herdruk van het in 2012 verschenen boek ‘Groeimodellen’. Misschien heb je dat nog in de kast staan. Ten opzichte van de eerste uitgave zijn er twee praktijkcases vervangen en is deel 3 inhoudelijk gewijzigd waarbij het oorspronkelijke 40-dagen stappenplan in de herdruk is verdwenen.

Zoek je businessmodelinspiratie dan is dit boek een aanrader. Wil je concreet antwoord en een concreet stappenplan voor de hoe-vraag, dan is dit boek minder geschikt.

Sjors van Leeuwen
Sjors van Leeuwen is werkzaam als zelfstandig adviseur op het gebied van klantgericht ondernemen (CRM), strategie en marketing. Hij is auteur van verschillende boeken zoals CRM in de praktijk, Klant in de driver’s seat, Zorgmarketing in de praktijk en Power to the people.